Bankaların sunduğu hizmetlerden faydalanmak; kredi kartı ya da özel amaçlarda kullanmak için hazırlanmış birbirinden farklı kredilerden faydalanmak için bankanın kişilerde aradığı birtakım özellikler bulunmaktadır. Kişilerin sahi oldukları düzenli gelirleri, hizmet başvurusunda bulundukları anda sahip oldukları borçluluk durumları ve daha önceki borç ödeme performanslarından dolayı oluşan kredi skorları. Bankalar, kredi ya da kredi kartı başvurusunda bulunan müşterilerinin güvenilir ve borçlarına sadık olmalarını istedikleri için kredi skorlarının durumunu ciddiye alacaklardır.
Kredi Notu Nedir? Nasıl Oluşur?
Öncelikli olarak kredi notu nedir ve nasıl oluşturulur şeklinde verilecek olan cevaplarla kredi kullanılıp kullanılamayacak olduğu konusunda kişiler bilgi sahibi olabileceklerdir. Kredi notu, 9 bankanın ortaklaşa kurdukları Kredi Kayıt Bürosu tarafından oluşturulmaktadır. Kredi Kayıt Bürosu (KKB)’ nun hizmet platformu olan Findeks ile kişiler kredi skorlarını öğrenebilmektedirler. Türkiye sınırları içerisinde faaliyet göstermekte olan tüm bankalar ve diğer finansal kuruluşlar, Findeks’ e veri göndermektedirler. Gönderilen bu verilerden, borçlu olan kişilerin borçlarını zamanında ödedikleri ya da ödemedikleri hakkında sisteme bilgi aktarılır ve kişilerin kredi notları bu şekilde oluşturulmuş olur.
Kredi notu 1 ile 1900 arasında değişen bölümlere ayrılmıştır. Kişilerin kredi skorlarının olmaması yani 0 görünmesi durumu da ancak, kişilerin son 5 yıl içerisinde kullanmış oldukları herhangi bir banka hesabı ya da kredi kartlarının bulunmaması ve sigorta girişlerinin yapılmamasıyla açıklanabilmektedir.
Kredi Notu Değerlendirmesi
Bankalara hizmet başvurusunda bulunan kişileri değerlendiren banka yetkilileri, kişilerin kredi skorlarını hızlı sonuca ulaşabilecek oldukları anlamlı veriler olarak değerlendirmektedirler. Kişilerin daha önceki borç ödeme alışkanlıklarına bakarak sonraki borçlanmalarında da nasıl hareket edecek oldukları az çok tahmin edilebilmektedir. Kredi başvurusunda bulunan kişilerin kredi notları gerçekten elverişsiz durumda ise hızlı bir şekilde kredi başvuruları reddedilir. 1 ile 1900 arasında değişen kredi skorlaması aşağıda aktarılmıştır.
1 ile 699 puan arasında bulunan kişiler, hizmet vermek için en riskli grup arasında bulunurlar.
700 ile 1099 puan arasında olan kişiler hizmet vermek için orta riskli grup arasında bulunurlar.
1100 ile 1499 puan arasında olan kişiler de hizmet vermek için az riskli grup arasında yer alırlar.
1500 ile 1699 puan arasında bulunan kişiler, bankalardan hizmet almak için iyi durumda yer alırlar.
1700 ile 1900 puan arasında bulunan kişiler bankalardan hizmet almak için çok iyi aralığında yer alırlar.
Yukarıda aktarıldığı gibi bankalar, kredi başvurusunda bulunan kişilerin kredi skorlarını inceleyerek kredi ya da diğer hizmetlerden herhangi birisini sunmadan önce kara alabilmektedirler. Kredi skoru en riskli olan kişilerin kredi ya da diğer hizmet başvuruları ön başvuru aşamasından reddedilir.
Kredi skoru iyi ve çok iyi olan kişiler, bankalara kredi ya da kredi kartı başvurusunda bulundukları zaman, gelirleri doğrultusunda yapmış oldukları hizmet başvuruları kısa süre içerisinde onaylanır.
Kredi skoru “Az Riskli” olan kişiler, bankalardan kredi başvurusunda bulunurken bazı durumlarda sorun yaşamazlarken bazı durumlarda önlerine çeşitli engeller çıkabilmektedir. Öncelikli olarak belirtmek gerekir ki her bir bankanın başvuru değerlendirme süreci bir diğerine göre değişiklik göstermektedir.
Kredi skoru az riskli olan kişilerin yapacak oldukları kredi başvurularının özellikleri de bankanın onay vermesi ya da reddetmesi üzerinde oldukça etkilidir. Kişilerin maaşlarının yeterli olması, çalıştıkları işleri, sahip oldukları düzenli bazı gelirler (kira gelirleri ya da mevduat hesaplarından aldıkları gelirler gibi), bankaların karar vermelerinde son derece büyük öneme sahiptir.
Düşük oranlarda yapılan başvurular, kişilerin mali durumlarının elvermesi, o anki borçluluk durumlarının yeni bir kredi kullanılmasına engel olmaması, başvuruda bulunulan kredinin çok yüksek tutarlarda olmaması gibi durumlarda bankalar, kredi notu az riskli alanında olan müşterilerine de kredi sunacaklardır.
Kredi notunun çok iyi olmadığını bilen fakat kredi notunun tam olarak hangi aralıkta olduğunu bilemeyen kişiler, internet üzerinden Findeks.com adresinden yapacak oldukları sorgulama ile kredi skorları hakkında bilgi sahibi olabileceklerdir. Kredi skoru gerçekten de çok düşük olan kişiler, kredi skorlarını yükseltecek uygulamalarda bulunmaya başlayabilir ve bu işe de öncelikli olarak, ödenmemiş borçlarını kapatarak başlayabilirler.