Senet Nasıl Ciro Edilir?

Senetler, taraflar arasındaki borçluluk durumunu resmi hale getiren belgelerdir ve şekil olarak yasal düzenlemelerde belirlenen şartlara göre hazırlanırlar. Senetle alacaklı ve borçlu ilişkisi içerisinde olan taraflara sırasıyla lehtar ve muhatap olarak nitelendirilirler. Yasal anlamda değerli evraklar olarak nitelendirildikleri için bazı şartları sağlamaları gerekmektedir. Senetlerin geçerli olması, tahsil süresi gelince taraflardan herhangi birinin güç durumda kalmaması için bu şartlara uyulması gerekir. Senetler, değerli evraklar olarak değerlendirildikleri için kimi durumlarda paranın yerine de kullanılabilmekte ve başka kişilere devredilebilmektedir. Senetlerin devir işlemine “ciro” denir ve cironun nasıl yapıldığı, kaç farklı şekilde gerçekleştirilebildiği gibi bilgiler yazının devamında aktarılmaktadır.

Ciro Etmek Nedir?

Yasal düzenlemelerden anlaşılacağı üzere ciro etmek, yazılı evrakların arka tarafına imza atılarak bir başkasına devredilmesi işlemine denmektedir. Kısa şekilde ciro bu anlama gelmekten senetlerin ciro edilişi sırasında uyulması ve dikkat edilmesi gereken birçok kural vardır. Senedin arka yüzüne isim ve imza atılarak ciro edilmesi ile birlikte değerli kağıtların, senetlerin aynı zamanda yeni alacaklı olan kişilere de teslim edilmesi gerekmektedir. Bu şekilde, borçlu olan kişiler borçlarını kapatmak ya da yeni borçlar almak için ellerindeki senetleri ciro edebilir ve ihtiyaç duydukları işlemleri gerçekleştirebilirler. Senedin devredilmesi sırasında ciro edildiğine dair senetlerin arka yüzlerine yazı yazılır, devredilen kişiler bildirilir ve imzalanır. Bu şekilde senedin kullanma hakkı bir başkasına devredilmiş, yani senet ciro edilmiş olur.

Ciro işlemlerini çeşitli bakımlardan sınıflandırmak mümkün olmaktadır. En sık kullanılan ciro şekilleri yazının devamında aktarılmaktadır. Kişiler, kendileri için en kullanışlı olan ciro yöntemini kullanmayı seçerek işlemlerini daha güvenli şekilde halledebilirler.

Şekil Bakımından Ciro İşlemleri

Ciro işlemlerinde, kağıdın arka yüzüne, senedin devredildiği kişilerin isminin yazıldığı yukarıdaki kısımda aktarılmıştı. Bu ciro yöntemi tam ciro olarak adlandırılmaktadır. Tam ciroda senet üzerinde işlem hakkı bulunan alacaklı olan kişiler, ellerindeki senedi başkasına devrederken kağıdın arka yüzüne kağıdın devredilmekte olduğu kişileri belirtirler ve kendi imzalarını atarlar. Böylece tam ciro işlemi gerçekleşmiş olur ve kağıdın arka yüzünde ismi yer alan bireyler, senetleri tahsil hakkına kavuşurlar. Ciro işlemi sırasında kağıt bir C kişisine devrediliyor ise kağıdın arka yüzüne “Seneti C kişisine ödeyiniz.” şeklinde not düşülmekte ve sonrasında imzalanmaktadır.

Beyaz ciro işlemlerinde de senetler bir başkasına devredilmektedir fakat burada tam cirodan bir farklılık söz konusudur. Beyaz ciroda senedin arka yüzüne, ciro gerçekleştirilen kişinin ismi yazılmaksızın yalnızca imza atılır ve böylece, senedi elinde bulunduran herkesin tahsilat hakkı ortaya çıkar.

Beyaz ciro yöntemini, ileride ortaya çıkabilecek herhangi bir tahsilat sorununda problemle karşılaşmak istemeyen kişiler tercih etmektedir. Senedi elinde bulunduran kişiler, senet üzerinde herhangi bir değişiklik yapmadan senedi devredebildiği gibi senetleri tam ciro yöntemiyle ciro ederek kullanabilmekte ya da yalnızca kendi adını yazarak da senedin tahsilat hakkını yalnızca kendisine bağlayabilmektedir. Yani beyaz ciro ile ciro edilen senetler, istendiği zaman tam ciroya çevrilebilmektedir.

Amaç Bakımından Ciro İşlemleri

Temlik Cirosu; yazılı olan senetlerin haklarını üzerinde bulunduran kişilerin senedin mülkiyetini devretmek için kullandığı ciro yöntemidir. Cironun hangi amaçla gerçekleştirilmiş olduğu kağıdın arka tarafından belirtilmemiş ise ciro temlik cirosu olarak değerlendirilir. Temlik cirosu yoluyla senedi devralan yeni hak sahibi kişiler aldıkları senedi temlik, tahsil ya da rehin cirosu şeklinde devredebilmektedirler. Bu ciro yöntemi ile bütün haklar senedin devredildiği kişilere geçer.

Rehin Cirosu; kağıdın arka kısmında “Bedeli teminattır” ya da “Bedeli rehindir.” şeklinde not alan, ciro edilen kişilere güvence vermek için hazırlanan senetlerdir. Rehin cirosu yoluyla senet alan kişiler, bu almış oldukları senetleri bir başkasına devredemezler, yalnızca senetlerin tahsilatı için devir işlemi gerçekleşir.

Tahsil Cirosu; senet üzerinde yazan bedelin bir başkası aracılığıyla tahsil edilmesi için hazırlanan cirolardır. Aslına bakılırsa basit şekilde, senet üzerinde yazan yazılı değerin tahsilini, ciro eden adına ve hesabına olacak şekilde sağlamak için bir çeşit vekalet işlemidir. Tahsil cirosu ile senedi devralan kişiler, borçlu taraflara karşı gerekli işlemleri yapma yetkisine sahip olduğu gibi cirantalara da gerekli sorumlulukları zamanında ve uygun şekilde yerine getirme sorumluluğunu taşımaktadır.